Green Credit Program: केंद्रीय पर्यावरण, वन आणि हवामान मंत्रालयाने सुरू केलेल्या ग्रीन क्रेडिट प्रोग्रामचा उद्देश पर्यावरण संवर्धन आणि कार्बन उत्सर्जन कमी करण्यात गुंतलेल्या व्यक्ती, संस्था आणि संस्थांना प्रोत्साहन देणे आणि पुरस्कृत करणे आहे. केंद्रीय अर्थसंकल्पात जाहीर केलेला हा कार्यक्रम पर्यावरण संरक्षणाच्या प्रयत्नांना प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि समर्थन देण्यासाठी तयार करण्यात आला आहे.
What is Green Credit Program?
ग्रीन क्रेडिट प्रोग्राम अंतर्गत, कार्बन उत्सर्जन कमी करण्यात योगदान देणाऱ्या व्यक्ती, संस्था, कंपन्या आणि संस्थांना लाभ मिळतील. या ग्रीन क्रेडिट प्राप्तकर्त्यांना त्यांची क्रेडिट्स देशांतर्गत बाजारात विकण्याची आणि रूपांतरित करण्याची संधी असेल.
त्याचा फायदा कोणाला मिळणार?
- वृक्षारोपण: देशातील हिरवळ वाढवण्यात आणि वृक्षारोपण उपक्रम हाती घेणाऱ्या संस्था लाभासाठी पात्र असतील.
- पाणी: पाणी संवर्धन, पाणी साठवण, पाणी गाळून वापरण्यायोग्य बनवण्यासाठी आणि जबाबदार पाणी वापरास प्रोत्साहन देणाऱ्या संस्था लाभासाठी पात्र असतील.
- शेती: सेंद्रिय शेती, मृदा आरोग्य व्यवस्थापन, पीक पोषण सुधारणा आणि नापीक जमिनीवर पुन्हा दावा करणाऱ्यांना प्रोत्साहन देणारे लाभासाठी पात्र असतील.
- कचरा व्यवस्थापन: प्रभावी कचरा व्यवस्थापन पद्धतींना प्रोत्साहन देणाऱ्या आणि सर्वोत्तम पद्धती लागू करणाऱ्या संस्था लाभासाठी पात्र असतील.
- वायू प्रदूषण: वायू प्रदूषण कमी करण्यात आणि हवेची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी उपाययोजना राबवण्यात सक्रिय सहभाग असलेल्या संस्था लाभासाठी पात्र असतील.
याशिवाय, खारफुटीचे संवर्धन, ग्रीन बिल्डिंग बांधकाम, प्रदूषणमुक्त पॅकेजिंग यासारख्या कामांमध्ये गुंतलेल्यांनाही थेट लाभ मिळतील. भारतीय वनीकरण संशोधन आणि शिक्षण परिषदेच्या देखरेखीखाली हरित क्रेडिट कार्यक्रम देशभरात राबविण्यात येईल, जो कार्यक्रमासाठी नियम आणि नियम स्थापित करेल.
या कार्यक्रमाचे उद्दिष्ट खाजगी क्षेत्राच्या सहभागास प्रोत्साहन देणे, त्यांना पर्यावरण संवर्धनासाठी सक्रिय योगदान देण्यास सक्षम करणे आहे. हा कार्यक्रम अशा प्रकारचा पहिला आहे जो पर्यावरण संरक्षणासाठी काम करणाऱ्या व्यक्ती आणि संस्थांच्या महत्त्वावर भर देतो.
2070 पर्यंत 100% शून्य कार्बन उत्सर्जनाचे उद्दिष्ट साध्य करण्याचे भारत सरकारचे उद्दिष्ट असल्याने, हरित कर्ज कार्यक्रम हे उद्दिष्ट पुढे नेण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतो. तथापि, तज्ञांनी “ग्रीन वॉशिंग” च्या संभाव्यतेबद्दल चिंता व्यक्त केली आहे, जे सकारात्मक प्रतिमा तयार करण्यासाठी पर्यावरणीय यशांचे खोटे दावे करण्याचा संदर्भ देते.
या समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी, सरकारने हे सुनिश्चित केले पाहिजे की मजबूत कार्यपद्धती आणि मानके स्थापित केली गेली आहेत. कार्यक्रमाची प्रभावीता आणि अखंडता सुनिश्चित करण्यासाठी अंतर्गत चर्चा आणि सार्वजनिक सल्लामसलतांसह काळजीपूर्वक मूल्यांकन आणि अंमलबजावणी आवश्यक असेल.
